O WPŁYWIE RODZICÓW NA ROZWÓJ KOMPETENCJI CZYTELNICZYCH DZIECI

 

"Bez względu na to ile masz zajęć, najważniejszą rzeczą,

jaką możesz zrobić dla przyszłości swego dziecka,

oprócz okazywania mu miłości przez przytulanie, jest codzienne

głośne czytanie oraz radykalne ograniczenie telewizji…"

Jim Trelease

 

Współczesny świat, czyli czytanie ważniejsze niż kiedykolwiek:

Żyjemy w rzeczywistości, w której lawinowo rośnie ilość informacji i wiedzy. Kto nie czyta, nie nadąży za zmianami we współczesnym świecie. Czytanie chroni dziecko przed uzależnieniem od telewizji i komputerów. Więź z rodzicami, wzmocniona czytaniem, daje dziecku siłę do pokonywania wielu pokus i zagrożeń. Jeśli chcemy żyć w kraju mądrych, uczciwych i kulturalnych ludzi, trzeba zadbać o to, by codzienne głośne czytanie stało się priorytetem w naszym domu oraz w przedszkolu i w szkole naszego dziecka. Wybór należy do Was, Drodzy Państwo. Jeśli wybierzecie czytanie, dajecie wiele różnych szans dziecku i sobie. Otwieracie przed nim nowe możliwości – z takim kapitałem wchodzi ono w coraz doroślejsze życie. Dzieci, którym czytano, potrafią mądrzej myśleć, mają większą wiedzę, podejmują lepsze decyzje, dobrze radzą sobie życiu, w szkole i w późniejszej pracy.

 

Czym skorupka za młodu nasiąknie…:

Aby rozwijać zainteresowania czytelnicze dzieci warto włączyć czytanie książek do codziennego porządku dnia. Uczymy w ten sposób umiejętności wykorzystania czasu wolnego, by nie był on czasem nudy a niekiedy demoralizacji, a dobrodziejstwem. Już sam fakt obecności książki w domu stwarza atmosferę wychowawczą, sprzyjającą czytaniu, a gromadzenie książek własnych jest jednym z przejawów ukształtowania zainteresowań czytelniczych. W pierwszych klasach szkoły podstawowej dziecko uczy się trudnej sztuki czytania i wtedy rozpoczyna się jego samodzielna przygoda z książką. Samo może wybrać lektury w bibliotece szkolnej lub publicznej. W sytuacji wolnego dostępu do półek, staje ono przed skarbnicą gdzie może dotknąć, obejrzeć i na koniec wybrać dla siebie odpowiednią pozycję. Gdy ma do dyspozycji bogaty księgozbiór, może dotrzeć do książki o interesującej go tematyce, ciekawie wydanej i o oczekiwanej objętości. Rodzice i dziadkowie powinni jak najczęściej towarzyszyć dziecku w czasie wizyt w bibliotece, ponieważ wspólne wybieranie i wypożyczanie książek jest wspaniałym sposobem na wzmacnianie więzi dzieckiem.

Jak wychować sobie czytelnika:

Nikt nie rodzi się czytelnikiem, czytelnika trzeba wychować. Pięć kroków, które należy podjąć:

1. wprowadzamy rytuał głośnego czytania dziecku 20 minut dziennie,
2. jeśli dziecko o to prosi – wielokrotnie czytamy tę samą książkę lub wiersz,
3. pozwalamy na pytania, rozmowy, powrót do poprzedniej strony,
4. unikamy podziałów na książki dla chłopców i dla dziewcząt,
5. sami bądźmy przykładem – dzieci powinny widzieć dorosłych zagłębionych we własnych lekturach.

 

Dobry Przykład, czyli czytający rodzice to czytające dzieci:

Młodzi ludzie, tak jak we wszystkich dziedzinach życia, potrzebują przewodników i autorytetów, którzy wprowadzą ich w magiczny świat literatury, wzbudzą zainteresowania czytelnicze, odkryją wartość i magiczną moc książek. Tak doniosłą i zaszczytną funkcję w najmłodszych latach powinni pełnić rodzice. To oni mają największy kontakt z dzieckiem, dobierają odpowiednie książki i poświęcają czas, aby je przeczytać. Od dorosłych zależy, czy będzie to lektura odpowiednia do wieku i zainteresowań pociechy, czy potrafią przekazać ją w sposób atrakcyjny, zajmujący młodego słuchacza. Dziecko wyczuje, czy rodzic czyta mu z przyjemnością, czy tylko spełnia swój obowiązek. Tego samego zdania jest J. Papuzińska: „Istnieje także wyraźna zbieżność między aktualną aktywnością czytelniczą rodziców a aktywnością czytelniczą dzieci. Aktywność czytelnicza rodziców wydaje się mieć znacznie większy wpływ na czytelnictwo dzieci, niż świadome próby pobudzenia zainteresowań książką stosowane wtedy, gdy rodzice sami nie czytają”. To dorośli kształcą postawę czytelniczą swoich pociech, przyszłych czytelników, wpływają na ich stosunek do książek i czytelnictwa. Zatem, Drodzy Państwo, bądźmy dla naszych dzieci autorytetami, wzorami, przewodnikami po magicznym świecie literatury i czytelnictwa.

 

Rodzinne głośne czytanie najlepszą terapią:

Czytając w domu w atmosferze wzajemnej akceptacji, w sytuacji odprężenia wytwarza się intymny kontakt czytelniczy. Dorosły koncentruje swoją uwagę na dziecku, nawiązuje się jedyna w swoim rodzaju rodzinna więź. Moc głośnego czytania to nie tylko tekst książki, to także miły głos czytającego, bliskość, przytulenie, wspólny uśmiech i wzruszenie, niepowtarzalny nastrój chwili. Według badań przeprowadzonego w ramach kampanii „Cała Polska czyta dzieciom” wystarczy 20 minut czytania każdego dnia, by dziecko stało się bardziej pogodne i śmiałe, wrażliwe i ciekawe świata. Wspólne czytanie to także bliski kontakt z mamą i tatą, dziadkami, rodzeństwem, dający dziecku poczucie bezpieczeństwa, niezależnie od tego ile pociecha ma lat.

 

Jeszcze o głośnym czytaniu, czyli dobrodziejstwo samo w sobie:

Badania naukowe potwierdzają, że głośne czytanie dziecku:

• buduje mocną więź między dorosłym i dzieckiem,
• zapewnia emocjonalny rozwój dziecka,
• rozwija język, pamięć i wyobraźnię,
• uczy myślenia, poprawia koncentrację,
• wzmacnia poczucie własnej wartości dziecka,
• poszerza wiedzę ogólną,
• ułatwia naukę, pomaga odnieść sukces w szkole,
• uczy wartości moralnych, pomaga w wychowaniu,
• zapobiega uzależnieniu od telewizji i komputerów,
• chroni przed zagrożeniami ze strony masowej kultury,
• kształtuje nawyk czytania i zdobywania wiedzy na całe życie.

 

Nastolatki, Rodzice, książki i wspólne czytanie:

Dorastanie jest etapem, w którym rodzice bardzo często mają problem z zaakceptowaniem i przyjęciem istotnych zmian, jakim ulega ich dziecko. W rezultacie dochodzić może do konfliktów i wzajemnego niezrozumienia. Dorastająca córka lub syn może wówczas oddalić się od rodziców i szukać akceptacji wśród członków grupy rówieśniczej.  Większość wolnego czasu będzie spędzać z kolegami, czy przed ekranem telewizora lub komputerem. Wydaje się, że czas wspólnego głośnego czytania minął już bezpowrotnie. Ale czy na pewno? Książka może stać się jednym z istotnych elementów sprzyjających rozwojowi nastolatka. Może podtrzymywać i kształtować prawidłowe relacje między rodzicami a ich dorastającym dzieckiem. W tym czasie latorośl nie tylko przeżywa okres buntu, jego rozwojowi towarzyszy wzrost wrażliwości zmysłów, bardzo intensywnie rozwija się wyobraźnia. Ten proces może być wzmacniany i prawidłowo kierowany między innymi poprzez dobór odpowiedniej literatury i zachętę do czytania. Zapewne trudno będzie kontynuować głośne czytanie, więc może warto zaproponować wieczorne wspólne czytanie i wymienianie się uwagami, spostrzeżeniami, głośne czytanie interesujących, czy humorystycznych fragmentów książek. Lektura może stać się wstępem do dalszych rozmów o wielu jakże istotnych sprawach, problemach, z jakimi stykamy się w codziennym życiu. Początkowo może się to wydać trudne i dziwne. Jednak badania dowodzą, że poprzez czytanie i obcowanie z książką relacje rodzica z dzieckiem mogą się zacieśnić, pozwolą zrozumieć świat nastolatka, sprawią autentyczną radość i satysfakcję.

 

Szacunek do książki świadectwem kultury osobistej:

To rodzice uczą właściwego stosunku do książki, jej poszanowania, gromadzenia własnej biblioteczki, częstego sięgania do ulubionych pozycji. Należy uczyć dziecko właściwego stosunku do książek, doceniania ich posiadania, szanowania ich i nie niszczenia, zarówno wtedy, gdy należą one do niego, jak i wtedy, gdy są cudzą własnością. I najważniejsze – należy w dziecku jak najwcześniej rozwijać umiejętność i potrzebę mądrego dzielenia się tym, co posiadamy, uczyć, że obdarowywanie innych – choćby pożyczoną z własnej biblioteczki książką – także może przynosić radość. Reasumując, warto zwrócić uwagę na to, w jaki sposób dzieci obchodzą się z książką, nauczyć dbałości o własne i wypożyczone książki.

 

Pokaż mi swoje książki, a powiem Ci, kim jesteś:

Międzynarodowe badania czytelnictwa dzieci i młodzieży wskazują na bardzo duży wpływ rodziców na treść, rodzaj i liczbę czytanych przez dzieci pozycji, a także na czas przeznaczony na czytanie oraz kształtowanie się sympatii do poszczególnych autorów. Dorośli nie powinni zapominać, że wspólne czytanie, dzielenie się wrażeniami z przeczytanych lektur umacnia więzi rodzinne, buduje i wzmacnia autorytet opiekunów. Rola rodziców nie powinna kończyć się wówczas, kiedy dziecko umie już czytać. Opiekun przez cały czas powinien być pomocny w doborze literatury, służyć radą, zachętą, motywować do rozwijania czytelniczej pasji, pokazywać, jakie korzyści daje obcowanie z książką. Warto, aby rodzice i dziadkowie aktywnie towarzyszyli swoim pociechom w czasie wizyt w bibliotece i księgarni, ponieważ wspólne wybieranie i wypożyczanie książek jest wspaniałym sposobem na wzmacnianie więzi dzieckiem.

Na zakończenie należy jeszcze raz podkreślić, że to dom rodzinny ma stworzyć właściwy klimat do obcowania młodego czytelnika z książką, `ma ukazać jej wartość i użyteczność, wyrobić pożądane nawyki i doradzać na miarę swoich możliwości i posiadanej wiedzy oraz umiejętności. Przedszkole i szkoła mają obowiązek: wyrobienia u wszystkich uczniów umiejętności pracy z książką, rozwijać zainteresowania czytelnicze, kształcić poprzez właściwy dobór lektur, kierować procesem czytelnictwa zgodnie z realizowanym programem dydaktyczno-wychowawczym. Jednak według słów pani
I. Podlasińskiej: „Droga do czytelnictwa wiedzie przez aktywny udział rodziców w tym procesie (…) Nikt i nic nie może ich w tym wyręczyć. Biblioteka, przedszkole, szkoła mogą być tylko pomocą” – dopiero współdziałanie szkoły oraz domu rodzinnego w tej dziedzinie może dać efekty jedynie w warunkach wzajemnego zrozumienia.

Bibliografia:

• Andrzejewska J.- Biblioteka szkolna teoria i praktyka. Warszawa 1996,
• Biała A.- Kształtowanie postaw czytelniczych u dzieci. Źródło: www.publikacje.edu.pl,
• Dziecko, rodzina, biblioteka. Warszawa 2002,
• Papuzińska J.- Inicjacje literackie. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką.
  Warszawa 1988,
• Papuzińska J.- Książka, dzieci, biblioteka. Warszawa 1992,
• Pieter J.- Czytanie a lektura. Katowice 1967,
• Świerczyńska-Jelonek A.- Czytelnictwo dzieci w młodszym wieku szkolnym. „Życie Szkoły”
  1995 nr 1,
• Ungehener A.- Za czym tęskni młody czytelnik? „Życie Szkoły” 1991 nr 8

zasoby portalu internetowego Ogólnopolskiej Kampanii „Cała Polska Czyta Dzieciom”.

 

CYTATY O KSIĄŻKACH I CZYTANIU

 

 "Bardzo wiele książek należy przeczytać po to, aby sobie uświadomić, jak mało się wie."

 Mikołaj Gogol

 

 "Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła."

 Wisława Szymborska

 

 "Dom bez książek jest jak plaża bez słońca."

José Martí

"Książki są bramą, przez którą wychodzisz na ulicę, mówiła Patricia. Dzięki nim uczysz się, mądrzejesz, podróżujesz, marzysz, wyobrażasz sobie, przeżywasz losy innych, swoje życie mnożysz razy tysiąc. Ciekawe, czy ktoś da ci więcej za tak niewiele. Pomagają też odpędzić różne złe rzeczy – samotność, upiory i tym podobne … Czasem się zastanawiam, jak możecie znieść to wszystko wy, które nie czytacie."

                                       Arturo Pérez-Reverte – "Królowa Południa"

 

"Kto czyta książki, żyje podwójnie."

Umberto Eco

"Książki sprawiają, że opisywane w nich historie i wyrażone opinie stają się twoimi i po skończonej lekturze nie jesteś już tym samym człowiekiem, jakim byłeś, kiedy ją zaczynałeś. Bardzo inteligentni ludzie napisali niektóre z tych stron; i jeśli potrafisz czytać z pokorą, cierpliwością i chęcią uczenia się, nigdy się nie zawiedziesz. Nawet to, czego się nie rozumie, utkwi ci w jakimś zakamarku głowy i czeka, żeby kiedyś w przyszłości nabrać sensu i zmienić się w rzeczy piękne i pożyteczne."

                                                               Arturo Pérez-Reverte -  "Królowa Południa"

  

"Los książek zależy od pojętności czytelników."

 Terencjusz

 

 "Mając wolność, kwiaty, książki i księżyc, któż nie byłby w pełni szczęśliwy."

Oscar Wilde

 

"Pokój bez książek jest jak ciało bez duszy."

Cyceron

 

"Czytanie dobrych książek jest niczym rozmowa

z najwspanialszymi ludźmi minionych czasów."

Kartezjusz

 

"Do nauczania i uczenia się te trzy środki pomocnicze są nieodzowne: po pierwsze – książki, po drugie – książki, po trzecie – książki, bez nich nic nie pomogą nasze wysiłki."

 Stanisław Konarski

  

"Samo już czytanie książek kształci ludzi. Im więcej się czyta, im lepsze książki, tym bardziej kształcą one swoich czytelników."

Stanisław Konarski

 

"Czytanie książki jest, przynajmniej dla mnie, jak podróż po świecie drugiego człowieka. Jeżeli książka jest dobra, czytelnik czuje się w niej jak u siebie, a jednocześnie intryguje go, co mu się tam przydarzy, co znajdzie za następnym zakrętem."

                                                                                     

Jonathan Carroll – "Kraina Chichów"

 

      "Książka jest niczym ogród, który można włożyć do kieszeni."

chińskie przysłowie

 

 

"Książki są jak towarzystwo, które sobie człowiek dobiera"

Monteskiusz

 

"Żadne dzieło człowieka nie przeżyje książki"

    "Ludzie mówią, że życie to jest to, ale ja wolę sobie poczytać"

Cycero

  

"Telewizja to tylko zastępcza rozrywka dla mózgu, kto nie czyta, ten właściwie nie potrzebuje już głowy, nie mówiąc oczywiście o wyobraźni i fantazji"

Billie Joe

 

"Ten, kto nie spodziewa się mieć miliona czytelników, nie powinien zabierać się do pisania"

Johan W. Goethe

 

"Z książkami jest tak, jak z ludźmi: bardzo niewielu ma dla nas ogromne znaczenie. Reszta po prostu ginie w      tłumie"

Wolter

 

"Kiedy przeczytam nową książkę, to tak jakbym znalazł nowego przyjaciela, a gdy przeczytam książkę, którą już czytałem - to tak jakbym spotkał się ze starym przyjacielem."

przysłowie chińskie

 

 "Czytanie rozwija rozum młodzieży, odmładza charakter starca, uszlachetnia w chwilach pomyślności, daje pomoc i pocieszenie w przeciwnościach."

"Czytanie czegoś, na czym można polegać, przynosi pożytek. Czytanie rzeczy różnorodnych sprawia - przyjemność"

 

"Czytanie jest dla umysłu tym, czym gimnastyka dla ciała."

 

"Książka - to mistrz, co darmo nauki udziela, kto ją lubi - doradcę ma i przyjaciela, który z nim smutki dzieli, pomaga radości, chwilę nudów odpędza, osładza cierpkości."

 

"Książka jest życiem naszych czasów."

 

 "Książka... - to dla wielu milionów czytelników dowiedzenie się prawdy o sobie, znalezienie wyrazu dla własnych tęsknot, pragnień, ideałów."

  

 "Książka stanowi cudowny przedmiot, dzięki któremu świat poczęty w umyśle pisarza przenika do umysłu czytelnika...Każda książka żyje tyle razy, ile razy została przeczytana."

 

 "Kochajcie książki. One ułatwią Wam życie, po przyjacielsku pomogą zorientować się w pstrej i burzliwej gmatwaninie myśli, uczuć i zdarzeń. One nauczą Was szanować człowieka i samych siebie, one uskrzydlą rozum i serce uczuciem miłości dla świata, dla człowieka."

Maksym Gorki

  

"Wszystko, co we mnie dobre, zawdzięczam książce".

 Maksym Gorki

 

"Tworzeniu wielu ksiąg nie ma końca".

 Biblia

 

 "Świat cały nie pomieściłby ksiąg, które by należało napisać."   

   Biblia

 

"Czytanie to najlepszy sposób uczenia się. Czytanie najlepszą nauką".

 Aleksander Puszkin

 

"Wynalazek druku - jest największym wydarzeniem w historii. To matka rewolucji."

 Wiktor Hugo

 

"Ludzkość wymyśliła dwie doniosłe rzeczy na świecie. Najmądrzejszą rzecz - książkę i najgłupszą – wojnę."

 Mieczysław Kotarbiński

 

"Książko, najwierniejszy towarzyszu w podróży życia, milczący w nieszczęściu, gadatliwy w radości, mówiący tylko wtedy, gdy się słuchać pragnie - jesteś jednym z najcenniejszych darów, jakie nam zesłali bogowie na nasz smutny padół."

 Jarosław Iwaszkiewicz

 

"Kocham książkę dlatego, że wprowadza mnie w mój własny świat, że odkrywa we mnie bogactwa, których nie przeczuwałem."

 Jarosław Iwaszkiewicz

 

"Kocham książkę nie dlatego, że jest piękna zewnętrznie, ale dlatego, że wprowadza mnie w mój własny świat, że odkrywa we mnie, nie na zewnątrz mnie, bogactwa, których nie przeczuwałem. Dlatego też taką miłością otaczam moją bibliotekę."

 Jarosław Iwaszkiewicz

 

"Książka i możliwość czytania to jeden z największych cudów naszej cywilizacji."

Maria Dąbrowska

 

"Ktoś powie, że czytać każdy umie, zaprawdę mało kto czytać potrafi."

 Cyprian Kamil Norwid

 

"A to miej na pilnej pieczy, abyś czytał, kiedy tylko możesz."

 Mikołaj Rej

 

"Książka, nierozdzielny towarzysz, przyjaciel bez interesu, domownik bez naprzykrzenia."

 Ignacy Krasicki

 

"Mysz, dlatego że niegdyś całą książkę zjadła, Rozumiała, iż wszystkie rozumy posiadła."

 Ignacy Krasicki

 

"Nie czytaj tych ksiąg, z których gadać śmielej. Ale te , z których robić można wiele."

 Franciszek Karpiński

 

"...czytanie, gdy mu smak, rozsądek przywodzi, cieńczy grubość umysłu, cierpkość serca słodzi."

 Franciszek Zabłocki

 

"Gdy się ktoś zaczyta, zawsze się czegoś nauczy, albo zapomni o tym, co mu dolega, albo zaśnie - w każdym razie wygra..."

 Henryk Sienkiewicz

 

"Książka, myśl, słowo, uczucie , czyn... Wszystko razem stanowi dopiero człowieka."

  Józef Ignacy Kraszewski

  

"Biblioteka to przybytek na ścieżaj otwarty, zapraszający każdego w progi. Wejdź gościu i stań się przyjacielem."

 Jan Wiktor

 

"Kto czyta - żyje wielokrotnie, kto zaś z książkami obcować nie chce, na jeden żywot jest skazany."

 Józef Czechowicz

 

"Książka jest to mędrzec łagodny i pełen słodyczy. Puste życie napełnia światłem, a puste serce wzruszeniem."

 Kornel Makuszyński

 

...książki, dziwne baśnie, nieprzerwane plotki o życiu rodzaju ludzkiego.  

Stefan Żeromski

 

 "Ani tytuł, ani nazwisko autora nigdy nawet nie obiły mi się o uszy, ale nic tam. Decyzja została podjęta. Przez jedną i drugą stronę. Najostrożniej jak mogłem wziąłem książkę do ręki i przekartkowałem ją, wprowadzając w trzepot jej strony. Opuściwszy swą klatkę, wreszcie wolna rozbłysła fajerwerkiem złotego pyłu. W pełni zadowolony z wyboru ruszyłem labiryntem w drogę powrotną, ściskając książkę pod pachą i nie kryjąc radości. Byłem święcie przekonany, że ta książka czekała na mnie już od dawna, bardzo możliwe, że czekała na mnie zanim w ogóle przyszedłem na świat..."

Carlos Ruíz Zafón – "Cień Wiatru"

 

"Dom, w którym jest książka, jest przybytkiem słońca, 
a dom, w którym jej nie ma - to czarny kryminał."
               Kornel Makuszyński

 

"Wielu ma rywalów książka w naszych czasach 
- i przez to właśnie może staje się niemodna. 
Radio, telewizja, kino - lwią część zabrały te wynalazki z uroku książki! 
Jednej rzeczy nie mogą zabrać: jej ciszy, jej milczenia. 
Milczenie książki jest tym elementem, który na nas najwyraźniej działa. 
Milczenie to - to czara, którą możemy napełnić własną treścią, własną wyobraźnią. 
Kino, telewizja narzucają nam obraz, nie pozwalają go uzupełnić na swój sposób. 
Książka utwierdza naszą indywidualność, 
wybrania naszą osobowość przed atakiem wszystkiego, 
co brutalne, napastliwe w naszej dzisiejszej kulturze."

Jarosław Iwaszkiewicz

 

"Książki - okręty myśli żeglujące po oceanach czasu 
i troskliwie niosące swój drogocenny ładunek
z pokolenia w pokolenie."
                 F . Bacon

 

"Książka jest to mędrzec łagodny i pełen słodyczy.
Puste życie napełnia światłem, a puste serce wzruszeniem".
                  Kornel Makuszyński

 

"[...] człowiek powinien meblować tę maleńką przestrzeń swojej mózgownicy tylko tym, co może mu się naprawdę przydać, a całą resztę może złożyć w zakamarkach swej biblioteki, dokąd zawsze będzie mógł sięgnąć."

Artur Conan Doyle –"Przygody Sherlocka Holmesa"

 

"Kiedy masz jakieś wątpliwości, idź do biblioteki."

Joanne Kathleen Rowling – "Harry Potter i Komnata Tajemnic"